Transakcje łańcuchowe – jak jest dzisiaj?
Obecnie przepisy Dyrektywy 2006/112/WE nie zawierają szczegółowych regulacji wskazujących na zasady według których są rozliczane transakcje łańcuchowe na gruncie VAT. Czym są transakcje łańcuchowe? Mówimy o nich wówczas, gdy w ramach jednej transakcji dochodzi do co najmniej dwóch dostaw towarów na gruncie VAT (A->B, B->C, etc.), przy czym towar jest transportowany bezpośrednio pomiędzy pierwszym oraz ostatnim podmiotem w łańcuchu transakcji (A->C).
Praktyka dotycząca rozliczania tego rodzaju transakcji została ukształtowana w oparciu o orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a w szczególności wyrok z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie C-245/04. Trybunał stwierdził w tym wyroku, że w przypadku transakcji łańcuchowej wysyłka lub transport towaru mogą być przyporządkowane tylko jednej dostawie towarów, która korzysta ze zwolnienia na gruncie VAT. Co ciekawe, taka wykładnia przepisów była zbieżna z obowiązującymi wówczas, polskimi przepisami, które regulowały kwestie transakcji łańcuchowych.
W praktyce pojawiają się jednak wątpliwości, którą dostawę towarów należy traktować jako dostawę ruchomą, mogącą korzystać ze zwolnienia na gruncie VAT. Zgodnie z przepisami naszej krajowej ustawy o VAT przyjmuje się, że jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy. Zasadniczo więc, jako ruchomą traktuje się dostawę towarów do pośrednika, który jest odpowiedzialny za organizację transportu. W przypadku transakcji w której uczestniczą trzy podmioty (A, B oraz C), dostawą ruchomą jest dostawa do pośrednika (B).
Ustawa o VAT przewiduje tutaj jednak wyjątek, zgodnie z którym ww. zasada może zostać zmodyfikowana w oparciu o warunki dostawy (np. Incoterms 2010), z których wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować dostawie realizowanej przez pośrednika. Z uwagi na nieostrość pojęć, mogą tutaj pojawiać się wątpliwości interpretacyjne.
W tym kontekście należy dodatkowo zwrócić uwagę na fakt, że różne państwa członkowskie UE stosują różne zasady dotyczące przypisania transportu lub wysyłki do konkretnej dostawy towarów. Może to w praktyce skutkować podwójnym opodatkowaniem lub brakiem opodatkowania dostawy towarów.
Ujednolicenie podejścia w ramach UE
Od 1 stycznia 2020 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny stosować przepisy Dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z dnia 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (link do pełnej treści).
Zgodnie z regulacjami, które mają zacząć obowiązywać od nowego roku, w przypadku transakcji łańcuchowej, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie do dostawy dokonanej do podmiotu pośredniczącego.
Niemniej jednak, jeżeli podmiot pośredniczący przekaże swojemu dostawcy numer identyfikacyjny VAT nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane, dostawę przypisuje się wyłącznie do dostawy dokonane przez podmiot pośredniczący.
Warto zwrócić uwagę, że podmiot pośredniczący, zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE, będzie oznaczał dostawcę w łańcuchu innego niż pierwszy dostawca w łańcuchu, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz. Wydaje się, że w praktyce będzie to podmiot odpowiedzialny za organizację transportu.
Tym samym, od 1 stycznia 2020 r. zasadą będzie przypisywanie wysyłki lub transportu do dostawy towaru do pośrednika, czyli podmiotu odpowiedzialnego za organizację transportu, chyba że ten przekaże dostawcy swój numer identyfikacyjny VAT nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towar jest wysyłany lub transportowany.
Trzeba pamiętać, że wejście w życie nowych przepisów będzie oznaczać wygaśnięcie mocy ochronnej dotychczasowych interpretacji dotyczących transakcji łańcuchowych.
Jeżeli są Państwo zainteresowani ww. tematem i chcieliby przedyskutować wpływ nadchodzących zmian na swoją działalność, pozostajemy do dyspozycji.
O projekcie nowelizacji implementującym zmiany w Dyrektywie 2006/112/WE, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r., przeczytasz tutaj:
Nowelizacja ustawy o VAT w zakresie tzw. quick fixes – zmiany w rozliczeniach transakcji towarowych
Leave a Reply