Obowiązkowy split payment już od 1 września 2019 r.

Zgoda Komisji Europejskiej

Komisja Europejska, decyzją z dnia 18 lutego br., wyraziła zgodę na wprowadzenie przez Polskę obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności (split payment) na wybrane towary i usługi. Polska wystąpiła o wydanie takiej zgody w celu zastosowania mechanizmu podzielonej płatności do faktur wystawianych w związku z dostawami towarów i świadczeniem usług podatnych na oszustwa i zasadniczo objętych w Polsce mechanizmem odwrotnego obciążenia oraz odpowiedzialnością solidarną.

W związku z powyższym Minister Finansów przygotował projekt ustawy wprowadzającej obowiązkowy split payment już od dnia 1 września 2019 r., który w dniu 16 maja br. został przekazany do konsultacji publicznych.

Obowiązkowy split payment nie dla wszystkich transakcji

Zgodnie z projektem ustawy, obligatoryjne stosowanie mechanizmu podzielonej płatności ma objąć płatności dotyczące faktur dokumentujących transakcje dokonane pomiędzy przedsiębiorcami będącymi podatnikami obejmujące towary wymienione w nowym Załączniku 15 do ustawy o VAT (m.in. wyroby stalowe, elektronika, złom i odpady, surowce wtórne, części samochodowe i motocyklowe, akumulatory, paliwa napędowe, usługi budowlane) których jednorazowa wartość, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty.

Stosowanie split payment dla innych transakcji będzie natomiast opcjonalne.

Płatności zbiorcze

Ważną zmianą na korzyść podatników ma być wprowadzenie możliwości dokonywania zbiorczych przelewów z zastosowaniem split payment. Projekt zakłada, że w przypadku gdy podatnik otrzymał od jednego dostawcy lub usługodawcy w okresie nie krótszym niż jeden dzień i nie dłuższym niż jeden miesiąc więcej niż jedną fakturę, zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności może dotyczyć więcej niż jednej faktury.

W takim przypadku, komunikat przelewu, zamiast numerów faktur opłacanych w mechanizmie podzielonej płatności, będzie wskazywał okres za który podatnik dokonuje płatności i zawierał całą kwotę podatku wykazanego na tych otrzymanych fakturach.

Dodatkowe oznaczenie na fakturze

Projekt zakłada, że w przypadku faktur dokumentujących dokonane pomiędzy podatnikami transakcje o wartości przekraczającej 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, których przedmiotem są towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, faktura powinna zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”.

Split payment – sankcje

Co ważne, nowelizacja przewiduje sankcję za brak umieszczenia na fakturze oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”. Jeżeli z uwagi na przedmiot transakcji jak i kwotę należność powinna zostać uregulowana przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, a stosowna adnotacja nie znajdzie się na fakturze, podatnik będzie mógł zostać ukarany dodatkowym zobowiązaniem w wysokości 100% kwoty podatku wykazanego na fakturze (wysokość sankcji przewidziana w projekcie została ostatecznie obniżona, o czym niżej).

W uzasadnieniu do projektu Minister Finansów podkreśla, że propozycja wprowadzenia sankcji za to uchybienie wynika ze szczególnej roli, jaką odgrywa to oznaczenie, gdyż będzie ono wymagane w przypadku faktur dokumentujących transakcje, których przedmiotem są towary i usługi wrażliwe czyli dokumentuje transakcje szczególnie podatne na oszustwa podatkowe.

W przypadku nabywcy towaru bądź usługi, który wbrew obowiązkowi nie dokona przelewu z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, będzie on podlegał karze grzywny do 720 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenie skarbowe (w przypadku mniejszej wagi).

Uchylenie dotychczasowych przepisów

W związku z wprowadzeniem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności na towary i usługi wrażliwe, podatne na oszustwa podatkowe, uchylona zostanie część dotychczasowych instrumentów mających służyć zapobieganiu nieprawidłowościom. Projekt nowelizacji zakłada uchylenie Załącznika 11, Załącznika 13 oraz Załącznika 14 do ustawy o VAT, a także związanych z nimi odpowiednich przepisów.

Rozszerzenie zakresu wykorzystania środków zgromadzonych na rachunku VAT

Projekt nowelizacji przewiduje także rozszerzenie zakresu dopuszczalnego przeznaczenia środków zgromadzonych na rachunku VAT. Zgodnie z założeniami, podatnicy mają uzyskać możliwość przeznaczenia tych środków nie tylko na zapłatę zobowiązania w podatku VAT ale również na zapłatę podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku akcyzowego, należności celnych oraz składek ZUS. To z pewnością dobra wiadomość dla wielu przedsiębiorców, którzy narzekali na negatywny wpływ mechanizmu podzielonej płatności na ich płynność finansową.

Skutki także na gruncie podatku dochodowego

W przypadku podatników, którzy wbrew obowiązkowi będą dokonywać przelewów z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, w przypadku transakcji o wartości przekraczającej 15 000 zł, których przedmiotem są towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do tej ustawy, poniesione przez nich wydatki nie będą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Zmiana w tym zakresie ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Pełna treść projektu wraz z załącznikiem (nowy Załącznik nr 15 do ustawy o VAT) oraz uzasadnieniem jest dostępna pod tym linkiem.

Termin na zgłaszanie uwag do projektu w ramach konsultacji publicznych został wyznaczony na dzień 6 czerwca br.

Aktualizacja!

Dnia 27 czerwca 2019 r., pojawił się raport z konsultacji dotyczących projektu. Poniżej najważniejsze wnioski z tego dokumentu:

Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności będzie miał zastosowanie do faktur o wartości brutto powyżej 15 000 zł zawierających pozycje dokumentujące nabycie towarów lub usług z załącznika nr 15.
Wysokość sankcji za brak umieszczenia na fakturze informacji, że transakcja podlega mechanizmowi podzielonej płatności (pomimo istnienia takiego obowiązku) zostanie obniżona ze 100% do 30%, a także wprowadzony zostanie katalog sytuacji/przypadków, w których sankcje nie będą stosowane.
Niestety, do projektu ustawy nie zostanie dodana instytucja umożliwiająca wiążące potwierdzenie klasyfikacji statystycznej towaru lub usługi oraz właściwej stawki podatku. Projekt ustawy wprowadzającej Wiążące Informacje Stawkowe utknął na pierwszym czytaniu w Sejmie z uwagi na problemy z tzw. nową matrycą stawek VAT. Jeżeli prace nad tamtym projektem nie ruszą (druk sejmowy nr 3255, link: https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3255), to niektórzy podatnicy mogą mieć istotne problemy z identyfikacją transakcji podlegających mechanizmowi podzielonej płatności.
Zostanie wprowadzona możliwość zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności przed wejściem w posiadanie faktury, np. w ramach zaliczki.
Zostanie wprowadzona możliwość dokonywania kompensat wzajemnych należności i potrąceń, nienaruszająca zasad mechanizmu split payment.