Obowiązujące od 1 stycznia 2022 r. zmiany w podatkach, wprowadzone przez Polski Ład, wpłyną na sytuację większości przedsiębiorców. Nie dla wszystkich jednak nowe przepisy muszą oznaczać wzrost obciążeń. Dotyczy to m.in. branży IT, w tym informatyków i programistów, dla których nowe regulacje przewidują kilka udogodnień.

Jak było dotychczas

Przepisy podatkowe obowiązujące w ostatnich latach sprawiały, że przedsiębiorcy działający w branży IT nie mieli wielkich powodów do narzekania. Wynikało to m.in. z możliwości korzystania z podatku liniowego, zryczałtowanych składek na ZUS oraz wprowadzanych systematycznie ulg podatkowych, takich jak:

• ulga B+R,
• IP Box.

Alternatywą dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność był także ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Dotychczas pozwalał on na opodatkowanie uzyskiwanych przychodów według stawek 8,5% i 15%, w zależności od charakteru świadczonych usług. Niestety, istotą zryczałtowanego opodatkowania jest brak możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodów, a opodatkowaniu podlega przychód. W konsekwencji, ryczałt w branży IT był umiarkowanie popularny, zwłaszcza wobec istnienia innych form opodatkowania oraz ulg.

Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku osób zatrudnionych na umowach o pracę. Mogły one realnie myśleć głównie o korzystaniu z 50% kosztów uzyskania przychodów. Dotyczyło to m.in. programistów, którzy przenosili autorskie prawa majątkowe do tworzonego oprogramowania na swoich pracodawców. W wyniku stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, ich dochód podlegający opodatkowaniu, a w konsekwencji również podatek do zapłaty, ulegały znacznemu obniżeniu.

Możliwość łączenia ulgi B+R oraz IP Box

W ramach Polskiego Ładu zostanie wprowadzona możliwość łączenia istniejących od kilku lat preferencji podatkowych w postaci ulgi B+R oraz IP Box, co jest bardzo dobrą wiadomością dla wielu firm.

Dotychczasowy kształt przepisów nie pozwalał podatnikom dodatkowo odliczać kosztów działalności badawczo-rozwojowej od dochodu podlegającego opodatkowaniu w ramach IP Box. Nie było również wytycznych ani oficjalnych pism, które wskazywałyby na możliwość ich efektywnego łączenia. Ulga B+R, funkcjonująca jako ulga kosztowa (możliwość dodatkowego odliczenia kosztów prac badawczo-rozwojowych) oraz IP Box (możliwość obniżenia stawki podatku od dochodów) nie mogły być stosowane w odniesieniu do tych samych projektów. W rezultacie, przedsiębiorcy musieli wybierać, z którego mechanizmu chcą skorzystać. 

Wyższe koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R

Od początku 2018 r. wysokość kosztów kwalifikowanych podlegających dodatkowemu odliczeniu w ramach ulgi B+R wynosiła standardowo 100%. Dotyczyło to także kwot wynagrodzeń oraz składek w części finansowanej przez pracodawców. Każde 100 tys. zł kosztów pracowniczych przekładało się w praktyce na 19 tys. zł podatku do zapłaty mniej. 

Polski Ład wprowadza w tym zakresie istotną zmianę, tj. zwiększa wysokość dodatkowego odliczenia kosztów pracowniczych do 200%. Przełoży się na to na wyższe oszczędności po stronie firm prowadzących prace badawczo-rozwojowe i korzystających z ulgi B+R. W niektórych przypadkach pozwala ona na zmniejszenie kwoty podatku dochodowego do zapłaty za dany rok nawet do zera. 

Ryczałt i składka zdrowotna

Polski Ład to także zmiany w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, które sprawiają, że ta forma rozliczania się z urzędem skarbowym znacznie zyska na atrakcyjności.

Przede wszystkim, obniżeniu ulega stawka ryczałtu, która może znaleźć zastosowanie w przypadku istotnej części programistów i informatyków. Do końca 2021 r. wynosiła ona 15%, a w ramach Polskiego Ładu ulega obniżeniu do 12%. Jej zastosowanie będzie właściwe m.in. w przypadku osób świadczących:

• usługi związane z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1),
• usługi związane z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1).

Co prawda jest to obniżka stawki podatku tylko o 3 punkty procentowe, ale korzystanie z opodatkowania na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych to w Polskim Ładzie także możliwość opłacania składki zdrowotnej w zryczałtowanej formie. 

Warto przypomnieć, że zmiany w składce zdrowotnej to jedna z bardziej krytykowanych nowości, wprowadzanych w życie od 1 stycznia 2022 r. Będzie ona szczególnie dotkliwa dla przedsiębiorców, których dochody podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Pociąga to bowiem za sobą konieczność opłacania składki zdrowotnej, której podstawą wymiaru będzie dochód.

W przypadku opodatkowania jednoosobowej działalności według skali składka zdrowotna będzie wynosić 9%, ale bez możliwości odliczenia jej (ani jej części) od podatku. Negatywne skutki zmian w tym zakresie będą niwelowane jedynie w przypadku osób o dochodzie rocznym do kwoty 133 692 zł poprzez zastosowanie tzw. ulgi dla klasy średniej. 

Osoby korzystające z podatku liniowego, w ramach Polskiego Ładu, zapłacą natomiast składkę zdrowotną w wysokości 4,9%, z tymże bez możliwości skorzystania z ulgi dla klasy średniej ani odliczenia zapłaconej składki od podatku.

Jak na tym tle prezentuje się sytuacja osób na ryczałcie? Wyjątkowo korzystnie. Co prawda będą one opłacać składkę zdrowotną kalkulowaną według stawki 9%, ale podstawą jej wymiaru nie będzie dochód przedsiębiorcy, a przeciętne wynagrodzenie ogłoszone przez GUS za IV kwartał 2021 r.

Według prognoz, wysokość składki zdrowotnej w 2022 r., w przypadku ryczałtowców, powinna wynosić miesięcznie:

• około 320 zł w przypadku osób o przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł;
• około 535 zł przy rocznych przychodach w przedziale w przedziale od 60 tys. zł do 300 tys. zł;
• około 960 zł przy rocznych przychodach przekraczających 300 tys. zł. 

W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które nie ponoszą istotnych kosztów uzyskania przychodów lub nie mają możliwości korzystania np. z IP Box, ryczałt może być świetną alternatywą, pozwalającą uniknąć negatywnych skutków Polskiego Ładu. 

Niestety, współpracując z byłym pracodawcą, z opodatkowania działalności ryczałtem można skorzystać dopiero po dwóch latach. Niestety nie jest to jedyne ograniczenie. Inne dotyczą m.in. zmiany z działalności prowadzonej w formie spółki z małżonkiem opodatkowanej na zasadach ogólnych na działalność prowadzoną samodzielnie. Dobrze sprawdzić wszystkie ograniczenia i wymogi przed podjęciem decyzji.

Warto pamiętać, że termin na złożenie oświadczenia o wyborze korzystania z ryczałtu upływa z dniem 20. lutego. Jest więc jeszcze trochę czasu na podjęcie optymalnej decyzji. Co istotne, utrata prawa do ryczałtu, np. w związku ze zmianą zakresu prowadzonej działalności nie jest tragedią i w praktyce oznacza konieczność opodatkowania przyszłych dochodów według skali podatkowej.

Podsumowanie

Zastanawiając się nad wyborem formy opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej na rok 2022 warto przede wszystkim starannie przeanalizować jej charakter, a także oszacować wysokość spodziewanych przychodów i kosztów. Można to zrobić np. w oparciu o dane za rok 2021. W przypadku programistów może okazać się, że najbardziej optymalnym rozwiązaniem będzie nadal opodatkowanie działalności na zasadach ogólnych i korzystanie z IP Box. Ryczałt może natomiast być korzystną formą np. dla administratorów systemów, którzy nie tworzą oprogramowania i nie mają prawa do korzystania z ulg podatkowych.

Jeżeli są Państwo zainteresowani kształtem przepisów wprowadzonych przez Polski Ład i zasadami opodatkowania prowadzonej działalności oraz dostępnymi ulgami podatkowymi, pozostajemy do dyspozycji i zachęcamy do kontaktu.