Najważniejsze zmiany
Pierwotny projekt ustawy wprowadzającej centralną ewidencję podatników VAT oraz wykorzystywanych przez nich rachunków powstał jeszcze jesienią 2017 roku w ramach programu walki z oszustwami VAT’owskimi. Na niemal rok został on jednak zamrożony, aby ostatecznie po przyjęciu przez rząd trafić do Sejmu w zmienionej formie dopiero w marcu 2019 roku.
Ustawa z dnia 12 maja 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadzająca tzw. białą listę podatników przyjęta przez Sejm czeka obecnie na rozpatrzenie przez Senat, ale doświadczenie pokazuje, że w tym przypadku to już tylko formalność.
Jeżeli zatem nie wydarzy się nic niespodziewanego, to biała lista podatników zacznie funkcjonować już od 1 września 2019 roku i będzie dostępna za pośrednictwem strony internetowej Ministerstwa Finansów oraz poprzez system teleinformatyczny Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Z punktu widzenia przedsiębiorców najważniejsza część nowelizacji ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 roku, od kiedy mają zacząć obowiązywać sankcje na gruncie VAT oraz w podatkach dochodowych.
Sankcje – solidarna odpowiedzialność oraz brak kosztów
Zgodnie z nowelizacją, podatnik nabywający towary lub usługi i dokonujący zapłaty na rachunek inny niż zawarty w białej liście podatników będzie odpowiadać solidarnie całym swoim majątkiem z kontrahentem za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadającej na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług.
Jeżeli więc kontrahent nie zapłaci podatku wynikającego z wystawionej faktury, a podatnik nie ureguluje zobowiązania na zgłoszony rachunek, będzie on w związku z tym odpowiadał solidarnie z wystawcą faktury.
Co więcej, w przypadku gdy płatność za nabywane towary lub usługi zostanie dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty w białej liście podatników, podatnik nie będzie uprawniony do zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów na gruncie podatku dochodowego.
Warto podkreślić, że zarówno w przypadku sankcji na gruncie VAT jak i podatków dochodowych, będą one dotyczyć płatności powyżej 15 tys. złotych, zrealizowanych na rzecz podatników VAT czynnych, potwierdzonych fakturami.
Brak sankcji – split payment lub donos na kontrahenta
Prawidłowość rachunku bankowego powinna być weryfikowana na dzień zlecenia przelewu. Niemniej jednak, gdyby okazało się, że płatność została zrealizowana na niezgłoszony rachunek (spoza białej listy podatników), podatnik będzie mógł złożyć zawiadomienie o zapłacie należności na ten niezgłoszony jeszcze rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu. W ten sposób, a więc składając donos na kontrahenta, będzie mógł uniknąć sankcji, podobnie jak płacąc z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (split payment).
Nowe obowiązki
Przywołane wyżej regulacje wiążą się z kolejnymi obowiązkami po stronie przedsiębiorców, którzy przy płatnościach już na kwotę kilkunastu tysięcy będą zmuszeni do każdorazowej weryfikacji statusu kontrahenta oraz statusu rachunku, na który realizowany jest przelew. Z pewnością wiele dodatkowej pracy czeka biura rachunkowe, które będą zmuszone do ułożenia zasad współpracy ze swoimi klientami i ustalenia, po czyjej stronie leży weryfikacja statusu kontrahentów i na jakich zasadach.
Nowe przepisy to kolejny przykład sytuacji, w której organy państwowe przerzucają obowiązki związane z weryfikacją statusu przedsiębiorców oraz wywiązywania się przez nich ze swoich obowiązków publicznoprawnych na ich kontrahentów. Niestety regulacje te zmuszają także przedsiębiorców, w niektórych przypadkach, do donoszenia na swoich kontrahentów i informowania o posiadanych przez nich, niezgłoszonych rachunkach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, a to nie kojarzy się najlepiej.
Jeżeli są Państwo zainteresowani nadchodzącymi zmianami oraz ich wpływem na działalność swojej firmy, pozostajemy do dyspozycji.
Aktualizacja: Ustawa została opublikowana dnia 31 maja 2019 r., Dz. U. z 2019 r. poz. 1018.
Więcej o nadchodzących zmianach w VAT, które wejdą od 1 stycznia 2020 r. znajdziesz tutaj:
