Darowizny na rzecz obywateli Ukrainy z podwójną korzyścią

W ramach nowelizacji specustawy dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy, planowane są zmiany w ustawie o PIT. Pozwolą one na odliczanie darowizn od przychodu lub dochodu również wtedy, gdy koszty ich wytworzenia lub cenę nabycia podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów.

Koszty uzyskania przychodów na szczególnych zasadach

Warto przypomnieć, że przepisy ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadziły istotne zmiany w ustawie o PIT.

Przewidują one, że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy:

1. organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,
2. jednostkom samorządu terytorialnego,
3. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
4. podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego

– o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Jednocześnie wprowadzona została możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów poniesionych z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na rzecz podmiotów wymienionych w ust. 1, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Odliczenie darowizny od dochodu

Przepisy ustawy o PIT, a konkretnie art. 26 ust. 1 pkt 9, przewidują możliwość odliczenia od dochodu darowizn przekazanych na niektóre cele, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Analogiczne przepisy przewiduje ustawa o CIT, z tym zastrzeżeniem, że odliczenie nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 10% dochodu.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 26 ust. 13a ustawy o PIT, odliczeniu przysługują wydatki na darowizny jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

W rezultacie, w obecnym stanie prawnym, w przypadku zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów, podatnik PIT nie ma możliwości skorzystania z odliczenia darowizny od dochodu. 

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych, gdyż ustawa o CIT nie zawiera przepisu o treści analogicznej do przywołanego wyżej art. 26 ust. 13a ustawy o PIT.

Zmiana w ustawie o PIT 

W ramach nowelizacji specustawy, obejmującej także m.in. nowelizację ustawy o PIT, do treści art. 52zf ma zostać dodany ust. 3. Przepis ten zakłada umożliwienie odliczenia od dochodu darowizn na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy również w przypadku, gdy koszty wytworzenia lub cena nabycia rzeczy lub praw majątkowych zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W rezultacie wprowadzonych zmian, sytuacja podatników PIT oraz podatników CIT zostanie zrównana.

Prezydent podpisał ustawę dnia 14 kwietnia 2022 r. Nowelizacja została opublikowana w Dzienniku Ustaw i jest dostępna pod tym linkiem.

T: +48 601 19 00 20
E: jakub.makarewicz@dmplegal.pl